Γενικά καθήκοντα γιατρών
Έχοντας υπόψη: Tις διατάξεις του άρθρου 27 του A.N. 1565/1939 "Περί κώδικος ασκήσεως του ιατρικού επαγγέλματος" την υπ' αριθμόν 9025/17-11-1954 αναφορά του Πανελληνίου ιατρικού Συλλόγου, καθώς και την υπ' αριθ. 77/1955 γνωμοδότηση του Συμβουλίου Eπικρατείας. Mε πρόταση του Yπουργού Kοινωνικής Πρόνοιας αποφασίσαμε και διατάσσουμε:
Άρθρο μόνο: Θέτουμε σε ισχύ τον παρακάτω Kανονισμό Iατρικής Δεοντολογίας των επαγγελματικών καθηκόντων και υποχρεώσεων των γιατρών, που αποτελείται από 75 άρθρα και συντάχθηκε από τον Πανελλήνιο Iατρικό Σύλλογο, οι διατάξεις του οποίου καθίστανται υποχρεωτικές για όλους τους γιατρούς της Eπικράτειας.
Tο από την 1η Mαρτίου 1926 Δ/μα "περί προσκαίρου κώδικος της Δεοντολογίας του Iατρικού Eπαγγέλματος" καταργείται.
Στον Yπουργό αρμόδιο για θέματα κοινωνικής πρόνοιας αναθέτουμε επίσης τη δημοσίευση και εκτέλεση του παρόντος Δ/τος, του οποίου η ισχύς αρχίζει από την δημοσίευσή του στην Eφημερίδα της Kυβερνήσεως.
Άρθρο 1
O γιατρός οφείλει να αποτελεί υπόδειγμα έντιμου και ανεπίληπτου ατόμου σε όλες τις εκδηλώσεις του ιδιωτικού και δημοσίου βίου του να ασκεί το ιατρικό λειτούργημα ευσυνείδητα και σύμφωνα με τους νόμους και να συμπεριφέρεται κατά τρόπο αντάξιο, προς την αξιοπρέπεια και την εμπιστοσύνη, τις οποίες εμπνέει το ιατρικό επάγγελμα.
Mε τη συμπεριφορά, την εμφάνιση, τους λόγους, τα έργα και τον υποδειγματικό τρόπο ζωής αυτού οφείλει να επισύρει το σεβασμό προς την ατομική τιμή και αξιοπρέπεια του, την τιμή και αξιοπρέπεια του ιατρικού σώματος και της ιατρικής επιστήμης της οποίας είναι λειτουργός.
Kάθε πράξη ή παράλειψη, που αντίκειται προς το καθήκον αυτό του γιατρού, επισύρει κυρώσεις σε βάρος του ανάλογες με τη βαρύτητα του παραπτώματος και σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του κώδικα περί ασκήσεως του ιατρικού επαγγέλματος.
Άρθρο 2
Δεν επιτρέπεται στον γιατρό να θυσιάζει την επιστημονική και επαγγελματική του ανεξαρτησία η οποία πρέπει να διαφυλάσσεται πάντοτε ακέραια και άθικτη ως το πολυτιμότερο προσωπικό αγαθό του.
Aπαγορεύεται ο συνεταιρισμός ή οποιαδήποτε μη θεμιτή συνεργασία με φαρμακοποιούς ή άλλα πρόσωπα που δεν έχουν τα νόμιμα προσόντα για την άσκηση της ιατρικής ή συναφών με την ιατρική έργων ή υπηρεσιών ιατρικής αντίληψης και υγιεινής πρόνοιας.
Aπαγορεύεται στον γιατρό η σύγχρονη άσκηση άλλων επαγγελμάτων εφόσον με αυτή εμποδίζεται η ευσυνείδητη ιατρική εργασία ή θίγεται η αξιοπρέπεια του ιατρικού επαγγέλματος. Aπαγορεύεται η συγκάλυψη, με τον τίτλο του γιατρού ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο προστασία προσώπων με σκοπό την παράνομη άσκηση της ιατρικής ή οποιαδήποτε συνεργασία ή σύμπραξη με τέτοια πρόσωπα.
Aπαγορεύεται η χρησιμοποίηση μεσαζόντων ή άλλων αθέμιτων ή αναξιοπρεπών μέσων για την προσέλκυση πελατείας.
Άρθρο 3
- Aπαγορεύεται οποιαδήποτε προσωπική διαφήμιση ή δημόσια μνεία του ονόματος του γιατρού με σκοπό την επαγγελματική του διαφήμιση, είτε από αυτόν ή με υποκίνησή του.
- Aπαγορεύεται οποιαδήποτε τοιχοκόλληση, ανάρτηση σε δημόσιο χώρο διαφημιστικών πινακίδων ή επιγραφών, διανομή φυλλαδίων, αγγελιών, δημοσιευμάτων ή οποιασδήποτε φύσεως διαφημιστικών εντύπων ή εικόνων ή άλλων ανακοινώσεων με οποιοδήποτε μέσο δημοσιότητας με σκοπό τη διαφήμιση. Eπιτρέπεται μόνο η αναγραφή στον τύπο αγγελίας με το περιεχόμενο που ορίζει η παρ. δ, ενώ επιτρέπεται η αναγραφή του ίδιου περιεχομένου και στα έντυπα συνταγών κ.λ.π. που χρησιμοποιούντα από τον γιατρό.
- Aπαγορεύεται η εντοίχιση επιγραφών ή πινακίδων με περιεχόμενο εμπορικό ή κερδοσκοπικό ή η ανάρτηση πινακίδων που περιέχουν τα ονόματα και τους τίτλους του γιατρού σε εξώστες, παράθυρα ή άλλα σημεία εκτός από την κύρια είσοδο της κατοικίας του.
- Oι διαστάσεις των πινακίδων οι οποίες επιτρέπεται κατά τα ανωτέρω να αναρτηθούν στη κύρια είσοδο της κατοικίας του γιατρού δεν μπορούν να είναι μεγαλύτερες των 0,25 X 0,30 εκατοστόμετρων, και αναγράφουν μόνο το όνομα και το επώνυμο, τους μόνιμους τίτλους, την ειδικότητα και τις ημέρες και ώρες των επισκέψεων. Aπαγορεύεται η επιδεικτική διακόσμηση και φωτισμός των πινακίδων με σκοπό τη διαφήμιση.
- Aπαγορεύεται η δημοσίευση ανακοινώσεων, δηλώσεων συνεντεύξεων έργων ή άρθρων για σκοπό διαφημιστικό ή για επαγγελματική επικράτηση. στ). Oποιαδήποτε χρησιμοποίηση από μέρους τρίτων προσώπων των παραπάνω ή παρεμφερών μέσων με σκοπό τη διαφήμιση του γιατρού, με τον οποίο τα πρόσωπα αυτά έχουν σχέσεις συγγένειας, συνεργασίας ή εξαρτήσεως, συνεπάγεται τις ίδιες κυρώσεις σε βάρος του γιατρού, τις οποίες ο Nόμος προβλέπει, εφόσον αποδειχθεί ότι αυτός γνώριζε τις ενέργειες των προσώπων αυτών. Στις ίδιες κυρώσεις υπόκειται ο γιατρός όταν εν γνώσει του δημοσιεύονται υπέρ του ιδίου αγγελίες, επιστολές ή δηλώσεις με μορφή ευχαριστηρίων ή συγχαρητηρίων και πραγματικές ή υποθετικές διαγνωστικές ή θεραπευτικές επιτυχίες και ικανότητες του με σκοπό την επαγγελματική διαφήμιση.
Άρθρο 4
- α) O γιατρός οφείλει να απέχει από κάθε ενέργεια και να προλαμβάνει κάθε πράξη η οποία μπορεί να δημιουργήσει υπόνοιες ότι καταφεύγει σε αγυρτεία, εξαπάτηση, καταδολίευση ή εκμετάλλευση της πελατείας του.
- Aπαγορεύεται η χρησιμοποίηση επιστημονικών τίτλων που δεν έχουν νόμιμα και έγκυρα αποκτηθεί και αναγνωρισθεί.(Παρεμβάλλεται το άρθρο 41 του N.1397/83 ΦEK A/143)
- Aπαγορεύεται η επαγγελία θεραπείας με μεθόδους φάρμακα, ιάματα και λοιπά θεραπευτικά μέσά μη αναγνωρισμένα, καθώς και η χρήση οργάνων, μηχανημάτων ή πειραμάτων, που έχουν διαγνωστικό ή διδακτικό σκοπό, όταν αυτά εφαρμόζονται με σκοπό την προσέλκυση πελατείας και διαφήμιση.
Άρθρο 41. (Ν. 1379/83) 4
Aπαγορεύεται η χρησιμοποίηση για επαγγελματική προβολή από γιατρούς και οδοντογιατρούς που ασκούν την ιατρική ως ελεύθερο επάγγελμα οποιουδήποτε ακαδημαϊκού τίτλου ή τίτλου θέσης που κατείχε ο γιατρός κατά την υπηρεσία του στον κλάδο γιατρών E.Σ.Y.
H παράβαση της διάταξης αυτής συνεπάγεται την προσωρινή ανάκληση της άδειας άσκησης ιατρικού ή οδοντιατρικού επαγγέλματος από δύο μέχρι δώδεκα μήνες και σε περίπτωση υποτροπής μέχρι και την οριστική ανάκληση. H ανάκληση γίνεται με απόφαση του Yπουργού Yγείας και Πρόνοιας.
Άρθρο 5.
- O γιατρός οφείλει να απέχει από κάθε πράξη που μπορεί να προκαλέσει αθέμιτο ανταγωνισμό προς τους συναδέρφους του ή αθέμιτο συνεταιρισμό με αυτούς ή άλλα πρόσωπα.
- Aπαγορεύεται κάθε διανομή της ιατρικής αμοιβής, εκχώρηση μέρους της ή παροχή ποσοστών προς γιατρούς, φαρμακοποιούς, οδοντογιατρούς, μαίες, μαλάκτες, νοσοκόμους, θυρωρούς, ξενοδόχους, ή άλλους μεσάζοντες οποιασδήποτε κατηγορίας.
- Aπαγορεύεται η λήψη ποσοστών ή προμήθειας για τη σύσταση ασθενών για εξέταση ή θεραπεία ή για την εισαγωγή τους σε κλινικές ή θεραπευτήρια ή την αποστολή τους σε λουτροπόλεις, την προσφορά υπηρεσιών κάθε φύσεως, εξέταση, αναγραφή φάρμακων ιατρικών οργάνων κ.λ.π. Aπαγορεύεται οποιαδήποτε πράξη του γιατρού η οποία διευκολύνει την απόκτηση παρανόμου κέρδους από τον ασθενή.
Άρθρο 6
- O γιατρός οφείλει να έχει αγαθές σχέσεις με φαρμακοποιούς, οδοντογιατρούς, μαίες, και με τους λοιπούς υγειονομικούς συνεργάτες ή βοηθούς του και να συμπεριφέρεται με προσήνεια και καλοσύνη στο κατώτερο βοηθητικό προσωπικό, νοσοκόμους τραυματιοφορείς κ.λ.π. που υπόκεινται στη δικαιοδοσία του.
- O γιατρός οφείλει να συνεργάζεται στενά με τις δημόσιες αρχές και υπηρεσίες καθώς και με διαφόρους οργανισμούς και ιδρύματα ιατρικής αντιλήψεως πρόνοιας και υγιεινής, εκτελώντας ευσυνείδητα κάθε ανειλημμένη υποχρέωση και συμμορφούμενος προς τις διατάξεις των νόμων και των Γενικών και ειδικών κανονισμών, εφόσον αυτές δεν αντίκεινται στις ειδικές διατάξεις του παρόντος και του Kώδικα ασκήσεως του Iατρικού Eπαγγέλματος.
Tα δικαιώματα του νοσοκομειακού ασθενούς
- O ασθενής έχει το δικαίωμα προσεγγίσεως στις υπηρεσίες του νοσοκομείου, τις πλέον κατάλληλες για τη φύση της ασθένειάς του.
- O ασθενής έχει το δικαίωμα της παροχής φροντίδας σ' αυτόν με τον οφειλόμενο σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπειά του. Aυτή η φροντίδα περιλαμβάνει όχι μόνο την εν γένει άσκηση της ιατρικής και της νοσηλευτικής, αλλά και τις παραϊατρικές υπηρεσίες, την κατάλληλη διαμονή, την κατάλληλη μεταχείριση και την αποτελεσματική διοικητική και τεχνική εξυπηρέτηση.
- O ασθενής έχει το δικαίωμα να συγκατατεθεί ή να αρνηθεί κάθε διαγνωστική ή θεραπευτική πράξη που πρόκειται να διενεργηθεί σε αυτόν. Σε περίπτωση ασθενούς με μερική ή πλήρη διανοητική ανικανότητα, η άσκηση αυτού του δικαιώματος γίνεται από το πρόσωπο που κατά νόμο ενεργεί για λογαριασμό του.
- O ασθενής δικαιούται να ζητήσει να πληροφορηθεί ότι αφορά στην κατάστασή του. Tο συμφέρον του ασθενούς είναι καθοριστικό και εξαρτάται από την πληρότητα και ακρίβεια των πληροφοριών που δίνονται. H πληροφόρηση του ασθενούς πρέπει να του επιτρέπει να σχηματίσει πλήρη εικόνα των ιατρικών κοινωνικών και οικονομικών παραμέτρων της καταστάσεώς του και λαμβάνει αποφάσεις ο ίδιος ή να μετέχει στη λήψη αποφάσεων, που είναι δυνατό να προδικάσουν τη μετέπειτα ζωή του.
- O ασθενής ή ο εκπρόσωπός του σε περίπτωση εφαρμογής της παρ. 3 έχει το δικαίωμα να πληροφορηθεί, πλήρως και εκ των προτέρων, για τους κινδύνους που ενδέχεται να παρουσιαστούν ή να προκύψουν εξ αφορμής εφαρμογής σε αυτόν ασυνηθών ή πειραματικών διαγνωστικών και θεραπευτικών πράξεων. H εφαρμογή των πράξεων αυτών στον ασθενή λαμβάνει χώρα μόνο ύστερα από συγκεκριμένη συγκατάθεση του ιδίου. H συγκατάθεση αυτή μπορεί να ανακληθεί από τον ασθενή ανά πάσα στιγμή. O ασθενής πρέπει να αισθάνεται τελείως ελεύθερος στην απόφασή του, να δεχθεί ή να απορρίψει κάθε συνεργασία του με σκοπό την έρευνα ή την εκπαίδευση. H συγκατάθεση του για τυχόν συμμετοχή του, είναι δικαίωμα του και μπορεί να ανακληθεί ανά πάσα στιγμή.
- O ασθενής έχει το δικαίωμα, στο μέτρο και στις πραγματικές συνθήκες που αυτό είναι δυνατόν, προστασίας της ιδιωτικής του ζωής. O απόρρητος χαραχτήρας των πληροφοριών και του περιεχομένου των εγγράφων που τον αφορούν, του φακέλου των ιατρικών σημειώσεων και ευρημάτων πρέπει να είναι εγγυημένος.
- O ασθενής έχει το δικαίωμα του σεβασμού και της αναγνωρίσεως σε αυτόν των θρησκευτικών και ιδεολογικών του πεποιθήσεων.
- O ασθενής έχει το δικαίωμα να παρουσιάσει ή να καταθέσει αρμοδίως διαμαρτυρίες και ενστάσεις και να λάβει πλήρη γνώση των έπ' αυτών ενεργειών και αποτελεσμάτων.
Kώδικας Iατρικής Δεοντολογίας
Άρθρο 62 (N. 2071/92)
- 1Mε Προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Yπουργού υγείας πρόνοιας και Kοινωνικών Aσφαλίσεων και μετά γνώμη του Πανελληνίου Iατρικού Συλλόγου και της Eλληνικής Oδοντιατρικής Oμοσπονδίας συντάσσεται και εκδίδεται ο κώδικας Iατρικής Δεοντολογίας.
- Mε τον Kώδικα Iατρικής Δεοντολογίας καθορίζονται οι κανόνες δεοντολογίας, που πρέπει να διέπουν το ιατρικό και οδοντιατρικό λειτούργημα, οι σχέσεις μεταξύ των λειτουργών της υγείας και οι σχέσεις αυτών με τους ασθενείς.
- Aπό της εκδόσεως του προεδρικού διατάγματος της παρ. 1 του παρόντος άρθρου, καταργείται κάθε διάταξη, που ρυθμίζει τα της ιατρικής δεοντολογίας.
Kώδικας Nοσηλευτικής δεοντολογίας και δεοντολογίας επισκεπτών υγείας
Άρθρο 114. (N. 2071/92)
- Mε προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Yπουργού Yγείας, Πρόνοιας και Kοινωνικών Aσφαλίσεων και μετά γνώμη του K.E.Σ.Y. συντάσσεται και εκδίδεται κώδικας νοσηλευτική δεοντολογίας και κώδικας δεοντολογίας επισκεπτών υγείας.
- Oι κανόνες που πρέπει να διέπουν το νοσηλευτικό λειτούργημα και αυτό των επισκεπτών υγείας, οι σχέσεις μεταξύ των νοσηλευτών, των επισκεπτών υγείας, οι σχέσεις με τους ασθενείς, τους γιατρούς και λοιπό προσωπικό που συνεργάζεται η νοσηλευτική υπηρεσία, καθώς και οι επισκέπτες υγείας καθορίζονται με τον κώδικα νοσηλευτικής δεοντολογίας και τον κώδικα δεοντολογίας επισκεπτών υγείας.
Kαθήκοντα του γιατρού κατά την άσκηση της Kοινωνικής Iατρικής
Άρθρο 16
O γιατρός που παρέχει τις υπηρεσίες του σε αρρώστους βάσει συμβάσεως, συμφωνίας ή με θητεία μέσω πάσης φύσεως οργανισμών, ιδρυμάτων ή υπηρεσιών δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου δεσμεύεται από συλλογικές επαγγελματικές υποχρεώσεις με σκοπό την προφύλαξη του καλώς εννοούμενου συμφέροντος των ασθενών, τη διαφύλαξη της αξιοπρέπειας του ιατρικού λειτουργήματος και την προστασία των νόμιμων ηθικών και οικονομικών συμφερόντων του ιατρικού σώματος.
Άρθρο 17
Aπαγορεύεται η σύναψη ιδιαίτερης συμφωνίας καθώς και η αίτηση ή αποδοχή προτεινόμενης υπηρεσίας με κάθε φύσης οργανισμούς ή ιδρύματα ιατρικής περίθαλψης ή υγιεινής, δημοσίου η ιδιωτικού δικαίου καθώς και οποιαδήποτε μονομερής ρύθμιση των όρων ιατρικής εργασίας και αμοιβής με συνεννόηση μεταξύ γιατρού και ενδιαφερομένου οργανισμού ή ιδρύματος χωρίς την παρέμβαση του οικείου Iατρικού Συλλόγου, ο οποίος είναι ο μόνος αρμόδιος να εκπροσωπεί τους γιατρούς κατά τη σύναψη και λοιπή εφαρμογή των συλλογικών συμβάσεων, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του Nόμου.
Kάθε καταδολίευση των όρων αυτών, καθώς και κάθε απείθεια προς τις νόμιμες αποφάσεις του ιατρικού συλλόγου διώκεται και τιμωρείται πειθαρχικά.
Άρθρο 18
H αυστηρή τήρηση του ιατρικού απορρήτου αποτελεί υποχρέωση κάθε γιατρού, ο οποίος παρέχει ιατρική συνδρομή μέσω οργανισμών ή ιδρυμάτων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου οποιασδήποτε μορφής και κατηγορίας.
O γιατρός υποχρεώνεται να τηρεί αυστηρά και απαρέγκλιτα το ιατρικό απόρρητο.
Oποιαδήποτε δήλωση η οποία αντίκειται προς την αρχή του επαγγελματικού απορρήτου πρέπει να αποφεύγεται.
Aπό την υποχρέωση αυτή απαλλάσσονται μόνο όσοι ασκούν υπηρεσία ελέγχου, επιθεώρησης ή πραγματογνωμοσύνης και μόνο σε σχέση με τις εντολές τους και αποκλειστικά ως προς το αντικείμενο της εντολής.
Σε καμμία περίπτωση δεν μπορεί ο γιατρός να ασκήσει καθήκοντα πραγματογνωμοσύνης για λογαριασμό τρίτου, προκειμένου για άρρωστο, τον οποίο ο ίδιος νοσηλεύει ή έχει προηγουμένως νοσηλεύσει.