Με την ίδρυση της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 1942 και της πανεπιστημιακής οφθαλμολογικής κλινικής δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την ίδρυση, αργότερα μιας αμιγώς οφθαλμολογικής εταιρείας, που θα αποτελούσε στίβο επιστημονικής προόδου και άμιλλας, κυρίως για τους νεότερους οφθαλμίατρους που εγκαθίστανται στη Θεσσαλονίκη και τις επαρχιακές πόλεις της βόρειας Ελλάδας και οι οποίοι, σιγά-σιγά, αυξάνουν σε αριθμό. Ήδη, στην Αθήνα, είχε ιδρυθεί από το 1931 η «Ελληνική Οφθαλμολογική Εταιρεία», στην οποία οι οφθαλμίατροι της εποχής εύρισκαν βήμα για να ανακοινώσουν τις εργασίες τους. Στην ίδια Εταιρεία άρχισε από το 1951 να παρουσιάζει επιστημονικές εργασίες και η Πανεπιστημιακή οφθαλμολογική Κλινική Θεσσαλονίκης, η οποία ήδη από το 1946 παρουσίαζε τις εργασίες της στην Ιατρική Εταιρεία Θεσσαλονίκης. Προς τα τέλη του 1950, ο οφθαλμίατρος Δημήτριος Πολυχρονάκος, κάνει γνωστή την πρόθεσή του στον Καθηγητή Ι. Χαραμή να εγκαταλείψει την Αθήνα και να εγκατασταθεί μόνιμα στη Θεσσαλονίκη, όπου ζούσε η οικογένειά του. Ο Δ. Πολυχρονάκος, πτυχιούχος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ειδικεύτηκε στην Οφθαλμολογία στο Νοσοκομείο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού με Διευθυντή Κλινικής τον Ι. Χαραμή. Όταν ο τελευταίος διορίστηκε το 1945 στο Οφθαλμιατρείο Αθηνών ως εντεταλμένος υφηγητής -και αργότερα ως τακτικός καθηγητής, ο Δ. Πολυχρονάκος, που μόλις είχε τελειώσει την ειδίκευσή του, τον ακολούθησε ως επιμελητής και παρέμεινε κοντά του μέχρι το τέλος του 1950. «Πριν αναχωρήσω για τη Θεσσαλονίκη», αφηγείται ο Δ. Πολυχρονάκος, «με κάλεσε ο Καθηγητής Ι. Χαραμής και μου είπε: "Κοίταξε να δεις, τώρα που θα πας στη Θεσσαλονίκη, να φτιάξετε και εκεί μια Οφθαλμολογική Εταιρεία, για να μην έχει μόνο η Αθήνα΄΄ . Οι πρώτες συγκεντρώσεις των Οφθαλμίατρων της Θεσσαλονίκης. Ο Δ. Πολυχρονακος, πράγματι, μόλις εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη φρόντισε να έρθει σε επαφή με όλους τους οφθαλμίατρους της πόλης και της επαρχίας της Βόρειας Ελλάδας και μετά από συζητήσεις, κάνουν στις 10-3-1951 την πρώτη συγκέντρωση στα γραφεία του ιατρικού συλλόγου , που τότε στεγαζόταν στον πρώτο όροφο της οικοδομής Ταττη, Εγνατίας 134. Παραβρέθηκαν οι περισσότεροι οφθαλμίατροι της Θεσσαλονίκης –΄΄μερικοί ήρθαν με γκρίνια ΄΄- και ο Δ. Πολυχρονακος αναπτύσσει το θέμα της ίδρυσης μιας αμιγώς οφθαλμολογικής εταιρείας.

Επειδή δεν συμφωνούσαν όλοι και μερικοί από τους πιο ηλικιωμένους δεν ήθελαν την εταιρεία καθαρά επιστημονική αλλά να έχει περισσότερο επαγγελματικό χαρακτήρα, η πραγματοποίηση της ιδέας κινδύνευε να ματαιωθεί και προ του αδιεξόδου, καλείται και σπεύδει στη Θεσσαλονίκη ο ίδιος ο Ι. Χαραμής για να παραβρεθεί στη νέα συνέλευση που συγκαλείται στις 19-5-1951. Εκεί αναπτύσσει δια μακρών το σκεπτικό και τους λόγους ίδρυσης της νέας εταιρείας και τελικά αποφασίζεται με την υποστήριξη των περισσοτέρων η ίδρυση της. Η ιδρυτική γενική συνέλευση και το καταστατικό της εταιρείας. Επακολούθησε στις 16-6-1951 η ιδρυτική γενική συνέλευση όπου γίνεται η πρόταση από τον Δ. Πολυχρονακο να ονομασθεί η εταιρεία ΄΄Οφθαλμολογική Εταιρεία Βορείου Ελλάδος ΄΄ και από τον Γεώργιο Κώνστα να έχει η εταιρεία ως έμβλημα την κεφαλή του Αριστοτέλη. Εκλέγεται το πρώτο διοικητικό συμβούλιο με πρόεδρο τον Δημοσθένη Φραγκοπουλο και γενικό γραμματέα τον Δημήτριο Πολυχρονάκο και αποφασίζεται η πρώτη επιστημονική συγκέντρωση της νέας εταιρείας να γίνει από κοινού με την ελληνική οφθαλμολογική εταιρεία. Οι λεπτομέρειες συζητωνται σε νεα συνεδρία που έγινε για το σκοπό αυτό στις 30-6-1951 και όπου παραβρίσκεται, κατόπιν προσκλήσεως , και τότε Γενικός Γραμματέας της Ε.Ο.Ε. Ιωάννης Φρονιμοπουλος. Στις 28-29 Σεπτεμβρίου 1951, όπως είχε αποφασισθεί ,γίνεται στη Θεσσαλονίκη με εξαιρετική επιτυχία η πρώτη πανηγυρική συνεδρία της Ο.Ε.Β.Ε, όπου παρέστησαν τα μεγαλύτερα ονόματα της τότε ελληνικής οφθαλμολογίας : Αλέξιος Τράντας, Γεώργιος Κοσμετάτος, Ιωάννης Χαραμής, Βενέδικτος Αδαμαντιάδης, Θεόδωρος Τζανίδης, Νικόλαος Τράντας και πολλοί άλλοι. Η συνεδρία έγινε στο Εμποροβιομηχανικό Επιμελητήριο της πόλης υπό τις ευλογίες του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κκ. Παντελεήμονος. Τα πρακτικά της πανηγυρικής συνεδρίας της Ο.Ε.Β.Ε. δημοσιεύτηκαν στο Δελτίο της Ελληνικής Οφθαλμολογικής Εταιρείας, στο 30 Τεύχος του 190υ Τόμου (1951), όπως και οι εργασίες που παρουσιάστηκαν σε επόμενες συνεδρίες της Ο.Ε.Β.Ε. Στη συνεδρία της 5-8-1952 προτείνεται από τον Δ.Πολυχρονάκο η έκδοση ιδίου δελτίου με τίτλο «Αρχεία Οφθαλμολογικής Εταιρείας ΒορείουΕλλάδος». Η πρόταση γίνεται τελικά δεκτή και υπερψηφίζεται από τα μέλη στην έκτακτη γενική συνέλευση της 15-'12-1952. Έτσι, αρχίζει η έκδοση των «Αρχείων της Ο.Ε.Β.Ε.» από το 1952 με εκτενή

περίληψη των εργασιών στην Γαλλική, Αγγλική και Γερμανική γλώσσα. Τα «Αρχεία» κυκλοφορούσαν τακτικά και με επιμέλεια, χάρις στο ζήλο και την εργατικότητα του πρώτου γραμματέα της Ο.Ε.Β.Ε. Δ. Πολυχρονάκου. Ο Γ. Γεωργιάδης, εκμεταλλευόμενος τις γνωριμίες του στη Γαλλία και με την βοήθεια του Καθηγητού του Edmond Redsolb, κατόρθωσε να αναδημοσιεύονται οι γαλλόγλωσσες περιλήψεις των «Αρχείων» στο πιο έγκριτο γαλλικό περιοδικό «Annales d' Ocullistique» και να γίνονται μ' αυτόν τον τρόπο γνωστές στο εξωτερικό. Μετά από πρόταση του Γ. Γεωργιαδη, από το 1967 και μετά στο εξώφυλλο των «Αρχείων» υπάρχει πάντα ένα λογότυπο, όπου ελλειπτικά αναγράφεται με κεφαλαία γράμματα «ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ» και στο μέσον απεικονίζεται ένα πρωραίο μάτι αρχαιοελληνικού πλοίου. Αριστερά του ματιού αναγράφεται ΑπNB" που στη βυζαντινή αριθμολογία μεταφράζεται σε.1952, πρώτο έτος εκδόσεως των «Αρχείων» της Ο.Ε.Β.Ε. Από το 1967 η Ο.Ε.Β.Ε. και η Ε.Ο.Ε. αρχίζουν να διοργανώνουν κάθε χρόνο –αρχικά πιο συχνά η Ε.Ο.Ε. και κατόπιν εκ περιτροπής το Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, που αποτελεί πια καταξιωμένο θεσμό και το παρακολουθούν εκατοντάδες οφθαλμίατροι της χώρας. Τελικά, η ίδρυση της Ο.Ε,Β.Ε. μπορούμε να πούμε ότι αποτέλεσε σταθμό όχι μόνο για την εξέλιξη της οφθαλμολογίας στη Β. Ελλάδα αλλά και της ελληνικής οφθαλμολογίας γενικότερα. Ιδρύθηκε το 1951, έτος κατά το οποίο η Πανεπιστημιακή Οφθαλμολογική Κλινική αποκτά «σάρκα και οστά», μεταφερόμενη στο Λαϊκό Νοσοκομείο, και αυτή είναι που τα πρώτα χρόνια, μαζί με την Οφθαλμολογική Κλινική του Δημοτικού Νοσοκομείου, «τροφοδοτούν» με εργασίες τις επιστημονικές συνεδρίες, με επικεφαλής τους Γ. Γεωργιάδη, Κ. Κώνστα και Δ. Πολυχρονάκο, χωρίς να παραβλέπονται οι Γ. Κώνστας, Β. Ράπτης, Κ. Ζερβακάκος, Γκ. Φραγκόπουλος και άλλοι, που στήριξαν την Ο.Ε.Β.Ε. στα πρώτα της βήματα. Από τις πρώτες κιόλας συνεδρίες, φάνηκε ότι άρχισε να φυσά ένας διαφορετικός άνεμος. Η συχνή παρουσία μεγάλων ονομάτων της ελληνικής οφθαλμολογίας προσέδιδε κύρος στις συνεδρίες, που σιγά-σιγά έγιναν θεσμός και γεγονός πολυσήμαντο για τους βορειοελλαδίτες οφθαλμιάτρους. Ακόμη και οι παλαιότεροι, που τους ενδιέφερε

περισσότερο το επάγγελμα και έβλεπαν με σκεπτικισμό την ίδρυση της Εταιρείας ή, άλλοι, ήταν τελείως αρνητικοί, στη συνέχεια άλλαξαν στάση. Τα πρώτα 20 χρόνια υπήρξε σημαντική προσφορά από επαρχιώτες και ιδιώτες γιατρούς στην Εταιρεία, οι οποίοι συμμετείχαν στις συνεδρίες με ικανό αριθμό επιστημονικών ανακοινώσεων. Σιγά-σιγά η συμμετοχή τους ατόνησε, και στη δεκαετία του '70, ιδίως προς το τέλος της, οι ανακοινώσεις προέρχονταν σχεδόν αποκλειστικά από τις οφθαλμολογικές κλινικές του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ και Ιπποκράτειου. "Όμως, η Πανεπιστημιακή Οφθαλμολογική Κλινική είχε πια εδραιωθεί και ανδρωθεί, λειτουργούσαν άλλες τρεις νοσοκομειακές κλινικές στη Θεσσαλονίκη και λογικό ήταν να υπάρχει μεγαλύτερη προσφορά εργασιών από τις κλινικές αυτές. Εξάλλου, δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι σε περιόδους όπου επίκειται η εκλογή νέου καθηγητού, είναι φυσικό οι ενδιαφερόμενοι υποψήφιοι να δραστηριοποιούνται περισσότερο και η Ο.Ε.Β.Ε. την περίοδο εκείνη αποτελούσε το πιο πρόσφορο βήμα από όπου μπορούσαν να παρουσιάζουν τις εργασίες τους. Άσχετα με τις κατά καιρούς εξάρσεις και υφέσεις της επιστημονικής δραστηριότητας της εταιρείας, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι η προσφορά της υπήρξε ουσιαστική. Στους 37 συνολικά εκδοθεντες τομους των « αρχείων » της δημοσιεύτηκαν 854 επιστημονικές εργασίες και 38 νεκρολογίες , που είχαν παρουσιαστεί στις διάφορες συνεδρίες της. Για 37 συναπτά έτη (1952-1988) τα «Αρχεία της Ο.Ε.Β.Ε. » αποτέλεσαν το μέσο έκφρασης της επιστημονικής δραστηριότητας των μελών της και, για πολλούς οφθαλμιάτρους, πηγή γνώσεων στην άσκηση του επαγγέλματός τους. Κατά τα πρώτα χρόνια της δικτατορίας (1967-1974) το Δ.Σ. της Εταιρείας αποφάσισε την αναστολή της έκδοσης των «Αρχείων της Ο.Ε.Β.Ε.», τα οποία όμως τυπώθηκαν αναδρομικά, επί προεδρίας Γ. Γεωργιάδη. Από το 1989 η έκδοσή τους αναστάλθηκε εκ νέου και οι ανακοινούμενες εργασίες για κάποια χρόνια δεν δημοσιεύονταν πουθενά. Αργότερα, το 1994, με νέα αλλαγή του καταστατικού της Εταιρείας, οι επιστημονικές εργασίες της άρχισαν να δημοσιεύονται στην «Οφθαλμολογία», όργανο της Πανελλήνιας Οφθαλμολογικής Εταιρείας που, στο μεταξύ, είχε ήδη ιδρυθεί.

Στο βήμα της Ο.Ε.Β.Ε. ανέβηκαν πολλοί αξιόλογοι έλληνες και ξένοι οφθαλμίατροι, που μετέφεραν τις πολύτιμες για την εποχή γνώσεις τους στους οφθαλμιάτρους της Β. Ελλάδας, δίνοντας συγχρόνως μεγαλύτερη βαρύτητα στην επιστημονική δραστηριότητα της Εταιρείας. Ακόμη, η διοργάνωση κάθε χρόνο εναλλάξ με την Ε.Ο.Ε. του Πανελλήνιου Οφθαλμολογικού Συνεδρίου, η έκδοση ξεχωριστών τόμων με τις εισηγήσεις των Συνεδρίων και των εργασιών που παρουσιάστηκαν σ' αυτά, αποτελούν προσφορά μείζονος σημασίας για τους έλληνες οφθαλμιάτρους, ιδιαίτερα αν λάβει κανείς υπ' όψιν ότι η χώρα μας -κυρίως παλιότερα –υστερούσε σε οφθαλμολογικά συγγράμματα και οι τόμοι αυτοί υπήρξαν βοηθήματα πολύ σημαντικά για τους ασκούμενους οφθαλμιάτρους." * Το παραπάνω απόσπασμα είναι δανεισμένο από την Διδακτορική Διατριβή του οφθαλμιάτρου Ε. Κοψαχείλη.